Clean code là gì? 5 lý do cần code “sạch”

Mỗi ngành nghề đều có những cách thực hiện công việc được xem là chuẩn mực. Với lập trình viên, clean code là một trong số đó. Vậy clean code là gì? Hãy cùng Got It đi sâu vào clean code cũng như lý do cần áp dụng clean code nhé!

1. Clean code là gì?

Trong giới lập trình, dev (developer – lập trình viên) không chỉ viết code (mã) để giao tiếp với máy tính. Thực ra, đó cũng là cách để các dev giao tiếp gián tiếp với nhau bằng ngôn ngữ lập trình. Nhờ vậy mà họ mới có thể hiểu được logic đằng sau những đoạn code của nhau. Tuy nhiên, không phải ai cũng có cách tiếp cận lập trình như vậy. Thực tế, dev mới vào nghề thường chỉ viết code tùy ý với mục tiêu “chạy được là ngon rồi”. Do đó, code của họ luôn rối rắm và khó hiểu.

Định nghĩa clean code là gì?

Cũng vì thế, code của họ thường khó được các dev lâu năm quan tâm và tái sử dụng. Hãy thử nghĩ đến những đoạn code rối rắm, phi logic, liệu bạn có muốn dành hàng giờ liền để đọc nó? Thay vào đó, các senior (những lập trình viên đã dày dặn kinh nghiệm) thường chọn cách viết lại cả đoạn code rối rắm đó. Và cho dù có chọn cách nào đi nữa, chúng đều rất tốn thời gian và công sức bỏ ra.

Sau khi có quá nhiều trường hợp tương tự xảy ra, thuật ngữ clean code (code sạch) được ra đời. Có thể nói, code sạch là cách viết code để người khác dễ đọc hiểu và dễ thay đổi code.

Bạn có thể nghĩ về việc viết code sạch giống như khi xây một ngôi nhà vậy. Nhà phải có nền móng và kiến trúc tốt thì mới vững chắc. Do đó khi viết code sạch, bạn cần phải hiểu rõ vấn đề trước khi bắt đầu viết code. Về lâu dài, điều này sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và tiền bạc khi bảo trì code.

2. Như thế nào là clean code?

2.1. Dễ đọc hiểu

Code sạch thì phải dễ đọc, dễ hiểu và không gây hiểu lầm về mục đích, ý nghĩa. Nói cách khác, bạn chỉ cần biết lập trình là sẽ đọc hiểu code dù bạn không viết ra nó. Cụ thể hơn, code phải giúp người đọc dễ hiểu ở những khía cạnh sau:

  • Cách vận hành của toàn bộ ứng dụng
  • Sự tương tác giữa các object (đối tượng)
  • Vai trò, chức năng của mọi class (lớp)
  • Chức năng của tất cả method (phương thức)
  • Mục đích của mỗi expression (biểu thức) và biến (variable)
Clean code cần phải dễ đọc, dễ hiểu và không gây hiểu lầm về mục đích, ý nghĩa

2.2. Dễ thay đổi

Code sạch là code phải dễ mở rộng, tái cấu trúc hay sửa lỗi trong codebase. Có nghĩa là khi ta thực hiện thay đổi trên code thì chức năng gốc vẫn hoạt động bình thường. Để được như vậy, code phải đáp ứng các tiêu chí sau:

  • Class và method phải được khai báo gần, nhỏ và chỉ có một chức năng duy nhất
  • Class phải có open API (open application programming interface – giao diện lập trình ứng dụng mở) rõ ràng, ngắn gọn
  • Chức năng của class và method phải hoạt động bình thường và có thể dự đoán được
  • Dễ kiểm thử code, đã có sẵn hoặc dễ viết test case của component testing (kiểm thử thành phần)
  • Người đọc có thể dễ dàng hiểu được và thay đổi test

3. 5 lý do cần phải viết clean code

Mục tiêu của dev là tối đa hóa ROI (return on investment – lợi tức đầu tư) cho chủ dự án. Để đáp ứng mục tiêu đó, họ phải giảm thiểu tối đa chi phí xây dựng, bảo trì phần mềm. Không chỉ vậy, dev còn phải tối đa hóa lợi ích mà phần mềm mang đến cho user (người dùng). Đây cũng chính là lúc code sạch trở nên cực kỳ hữu ích.

Với code sạch, dev có thể tăng giá trị tổng thể và giảm chi phí tổng của phần mềm. Tất cả đều nhờ vào những đoạn code đơn giản, dễ đọc, dễ hiểu, dễ test và dễ bảo trì. Có thể thấy rằng giá trị kinh tế của việc đầu tư vào code sạch là tương đối lớn. Để Got It phân tích cụ thể để bạn thấy nhé!

3.1. Đơn giản hóa phần mềm với clean code

Mỗi đoạn code mà dev viết ra đều tạo thêm ít nhất một lỗi tiềm ẩn cho phần mềm. Bằng cách viết code đơn giản, phần mềm sẽ chỉ gồm có các đoạn code cần thiết mà thôi. Nhờ đó, dev có thể viết code chất lượng hơn và giải quyết lỗi phát sinh nhanh hơn.

Clean code giúp tối đa hóa giá trị phần mềm và tối giản chi phí

3.2. Dev có thể phân tích clean code dễ dàng

Để nâng cấp một đoạn code thì dev cần phải xác định được đoạn code đó dễ dàng, nhanh chóng. Do đó, trên thực tế, dev sẽ dành nhiều thời gian để đọc, phân tích code hơn là viết code. Với đặc tính dễ đọc, code sạch sẽ giúp giảm thiểu tối đa quãng thời gian phân tích code này. Việc này giúp dev có thể dành thời gian để làm việc khác giúp tăng giá trị phần mềm.

3.3. Clean code giúp giảm thiểu rủi ro có lỗi

Nhờ có code sạch, dev sẽ cắt giảm được lượng thời gian cần thiết để hiểu phần mềm sâu hơn. Qua đó, dev sẽ biết phải làm gì để nâng cấp, sửa đổi, hay gỡ lỗi phần mềm nhanh hơn.

Ngoài ra, các dev mới vào nhóm cũng cần phải hiểu code thì mới được tham gia vào dự án. Với bộ nguyên tắc chung để code sạch, họ có thể hiểu ý nghĩa của code dễ hơn rất nhiều. Từ đó, code sạch sẽ giảm thiểu rủi ro xảy ra bất cứ sai sót, lỗi hay hiểu lầm nào.

3.4. Nhờ clean code, debug chỉ là chuyện nhỏ

Để sửa lỗi, điều đầu tiên là dev phải hiểu được lỗi cũng như đoạn code gây ra lỗi đó. Với đặc tính dễ đọc hiểu, code sạch sẽ giúp quá trình này diễn ra nhanh chóng, dễ dàng hơn. Dev có thể đọc code tìm ra nguyên nhân ngay lập tức mà không cần phải chạy debug (gỡ lỗi).

Clean code giúp dev dễ sửa lỗi mà không cần chạy debug

Hơn nữa, nhờ code sạch dễ thay đổi, dev có thể vá lỗi mà không ảnh hưởng đến phần mềm. Thông qua đó, phần mềm sẽ được cải thiện chất lượng code và giảm số lượng lỗi tiềm ẩn. Tất cả các yếu tố này đều giúp tăng ROI của dự án phần mềm.

3.5. Clean code tối ưu hóa việc bảo trì

Ở đây, bảo trì phần mềm không phải và không liên quan đến việc sửa lỗi. Thực ra, nó là quá trình nâng cấp phần mềm với tính năng mới hoặc thay đổi tính năng cũ. Bất kỳ phần mềm nào cũng cần có thêm tính năng hoặc thực hiện những điều chỉnh nhất định.

Tuy nhiên, nếu quá trình này xảy ra vấn đề sẽ khiến dự án bị đội thêm chi phí. Theo thời gian, chi phí bảo trì phần mềm sẽ ngày càng phình to ra. Bằng code sạch dễ bảo trì, phần mềm sẽ được nâng cấp, thay đổi dễ dàng và ít tốn kém. Đây là một trong các giá trị kinh tế tiềm ẩn lớn nhất mà code sạch mang lại. Nó giúp dev hạn chế tối đa một trong những chi phí tốn kém nhất của dự án phần mềm.

Tóm lại, đặc trưng của code sạch là dễ đọc hiểu, dễ thay đổi, dễ debug và dễ bảo trì. Áp dụng code sạch không chỉ tối ưu hóa quá trình phát triển phần mềm mà còn giúp quá trình sửa đổi, bảo trì sau này dễ dàng hơn. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn nắm rõ khái niệm clean code là gì và tại sao cần viết code sạch.

Happy coding!

Theo cvuorinen & matthewrenze

Nếu bạn quan tâm, hãy xem các vị trí đang tuyển dụng của Got It tại: bit.ly/gotit-hanoi và đọc thêm về quy trình tuyển dụng tại đây.

https://d1iv5z3ivlqga1.cloudfront.net/wp-content/uploads/2021/04/29235048/1_QAG9RXQyyMAY7i9OYo84FA.png
Got It Vietnam
February 22, 2021
Share this post to:
Tags:
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments
Các bài viết liên quan
Hướng dẫn cách sử dụng Visual Studio Code căn bản

Hướng dẫn cách sử dụng Visual Studio Code căn bản

Nhanh, gọn nhẹ, đa năng và hoạt động mạnh mẽ trên đa nền tảng là những ưu điểm nổi trội của trình soạn thảo VS Code. Cách sử dụng Visual Studio Code cơ bản sẽ được hướng dẫn cụ thể trong bài viết dưới đây. Mục lụcVisual Studio Code là gì và dành cho ai?Phiên […]
Visual Studio Code là gì? Lợi thế từ việc sử dụng Visual Studio Code

Visual Studio Code là gì? Lợi thế từ việc sử dụng Visual Studio Code

Visual Studio Code là gì mà khiến cộng đồng IT Việt yêu thích đến vậy? Trình soạn thảo code này sẽ giúp bạn xây dựng ứng dụng web và cloud như thế nào? Hãy cùng Got It tìm hiểu Visual Studio Code ngay hôm nay nhé! Mục lục1. Visual Studio Code là gì?2. Phân biệt […]
Hướng dẫn cách format code Visual Studio Code với Prettier

Hướng dẫn cách format code Visual Studio Code với Prettier

Việc định dạng mã sao cho thống nhất là một thử thách khó khăn đối với đa phần lập trình viên. Prettier chính là công cụ format code của Visual Studio Code giúp bạn duy trì sự nhất quán trong toàn bộ cơ sở mã của nhóm. Cùng tìm hiểu cách dùng Prettier để format […]
Cách sử dụng phím tắt sắp xếp code trong Visual Studio Code

Cách sử dụng phím tắt sắp xếp code trong Visual Studio Code

Chỉ với một vài thao tác đơn giản với phím tắt sắp xếp code trong Visual Studio Code, bạn đã có thể tạo ra một đoạn mã đẹp mắt, ngay ngắn và dễ đọc. Cùng tìm hiểu về cách sử dụng phím tắt này và khám phá thêm một vài phím tắt hữu ích khách […]
4 quyển sách Python tiếng Việt cho người mới bắt đầu

4 quyển sách Python tiếng Việt cho người mới bắt đầu

Bạn muốn tìm hiểu về Python nhưng tìm đâu cũng chỉ thấy sách tiếng Anh? Đừng lo, Got It sẽ dành tặng bạn 4 quyển sách Python tiếng Việt cực kỳ hữu ích ngay trong bài viết này! Cùng khám phá nhé! Mục lụcPython cơ bản… Rất là cơ bản – Võ Tuấn DuyTớ Học […]
Tài liệu lập trình Python tiếng Việt tốt nhất hiện nay

Tài liệu lập trình Python tiếng Việt tốt nhất hiện nay

Nếu bạn đang tìm tài liệu lập trình Python tiếng Việt thì hãy tham khảo ngay ebook “Python cơ bản… Rất là cơ bản” của tác giả Võ Duy Tuấn. Đây là tài liệu cung cấp đầy đủ kiến thức Python cơ bản dành cho người Việt. Hãy cùng Got It khám phá tài liệu […]