Từ lâu phương pháp lập trình hướng đối tượng đã không còn xa lạ với các lập trình viên. Bài viết sẽ chia sẻ với các bạn một số ưu điểm và nhược điểm của phương pháp này.
Mục lục
1. Phương pháp lập trình hướng đối tượng là gì?
Lập trình hướng đối tượng (Object-oriented programming) là một phương pháp sử dụng các đối tượng tương tác để giải quyết những nhiệm vụ phức tạp trong lập trình. Mỗi đối tượng sẽ có những thuộc tính và hành vi khác nhau.
Chẳng hạn, bạn có thể hình dung lon sữa đặc là một đối tượng. Phương pháp lập trình hướng đối tượng sẽ tạo ra những lon sữa đặc có nắp khui (thuộc tính) và chức năng tự mở nắp (hành vi). Người dùng chỉ việc yêu cầu đối tượng đó thực hiện chức năng của mình.
Hai ngôn ngữ hỗ trợ lập trình hướng đối tượng nổi tiếng là Java và C++. Ngoài ra, một số ngôn ngữ khác cũng hỗ trợ hướng đối tượng, bao gồm Objective C, Perl, Python, JavaScript, Simula, Modula, Ada, Smalltalk…
2. Ưu điểm của phương pháp lập trình hướng đối tượng
Một số ưu điểm của lập trình hướng đối tượng bao gồm:
2.1. Nâng cao hiệu năng phát triển phần mềm
Ba yếu tố quan trọng của lập trình hướng đối tượng là:
- Tính mô-đun: nó tách biệt các nhiệm vụ trong quá trình phát triển phần mềm dựa trên những đối tượng cụ thể. Mỗi đối tượng sẽ có một nhiệm vụ khác nhau.
- Tính mở rộng: các đối tượng có thể được mở rộng dễ dàng, bao gồm mở rộng thuộc tính và các hành vi mới.
- Tính tái sử dụng: các đối tượng cũng có thể được sử dụng lại trong một ứng dụng hoặc nhiều ứng dụng khác nhau.
Ba yếu tố trên của lập trình hướng đối tượng giúp hiệu năng phát triển phần mềm cũng được cải thiện rất nhiều, so với kỹ thuật lập trình truyền thống dựa trên thủ tục.
2.2. Nâng cao khả năng bảo trì phần mềm
Chính vì những lý do nêu trên, phần mềm được lập trình theo hướng đối tượng cũng dễ bảo trì hơn. Vì thiết kế là mô-đun, nên việc thay đổi một phần của chương trình sẽ không ảnh hưởng đến những phần còn lại. Điều này rất có lợi trong trường hợp dự án của bạn có quy mô lớn, đòi hỏi nhiều thay đổi.
2.3. Phần mềm phát triển nhanh hơn
Tính tái sử dụng của lập trình hướng đối tượng cho phép phát triển phần mềm nhanh hơn. Các phần mềm được lập trình theo hướng đối tượng thường có thư viện đối tượng phong phú, các đoạn mã được tối ưu hóa và có thể tái sử dụng ở các dự án khác trong tương lai.
2.4. Giảm thiểu chi phí phát triển
Việc tái sử dụng phần mềm cũng làm giảm thiểu chi phí phát triển cho nhà sản xuất. Thông thường, phần lớn công sức chỉ tập trung vào việc phân tích đối tượng và thiết kế phần mềm. Do đó, tổng chi phí phát triển phần mềm cũng giảm đi đáng kể.
2.5. Chất lượng phần mềm cao hơn
Thực tế, chất lượng của phần mềm phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Chẳng hạn, kinh nghiệm và trình độ của nhóm phát triển cũng sẽ ảnh hưởng đến sản phẩm đầu ra. Tuy nhiên, phương pháp này có xu hướng tạo ra những phần mềm chất lượng cao hơn.
Việc phát triển phần mềm nhanh hơn, chi phí thấp hơn giúp các nhà sản xuất dành nhiều thời gian, tài nguyên vào việc kiểm thử. Điều đó đồng nghĩa rằng phần mềm cuối cùng thường ít lỗi hơn, chất lượng tốt hơn.
3. Nhược điểm của phương pháp lập trình hướng đối tượng
Bên cạnh những ưu điểm nêu trên, lập trình hướng đối tượng cũng có những nhược điểm như sau:
3.1. Đường cong học tập sâu
Lập trình hướng đối tượng là một phương pháp đòi hỏi khá nhiều tư duy. Do đó, nó có thể không dễ dàng với một số người, đặc biệt là những người mới vào nghề. Các lập trình viên cần một khoảng thời gian để học và tập làm quen với nó.
Phương pháp này phức tạp vì phần mềm phải dựa trên sự tương tác của đối tượng. Do đó, lập trình viên cần phải hiểu bản chất của những khái niệm cơ bản như: lớp, đối tượng, phương thức, thuộc tính. Đồng thời, ta cũng cần nắm được bốn tính chất cơ bản của lập trình hướng đối tượng. Đó là: Tính trừu tượng (Abstraction), Tính đóng gói (Encapsulation), Tính kế thừa (Inheritance) và Tính đa hình (Polymorphism).
3.2. Chương trình chậm và có kích thước lớn hơn
Phần mềm được lập trình theo hướng đối tượng thường chậm hơn các phần mềm dựa trên thủ tục. Lý do là vì các phần mềm này thường yêu cầu nhiều câu lệnh hơn để thực thi. Lập trình viên phải viết ra nhiều dòng mã để đảm bảo những thuộc tính của phương pháp này. Do đó, kích thước cũng chương trình cũng lớn hơn.
3.3. Phương pháp lập trình hướng đối tượng không phù hợp với mọi loại vấn đề
Mỗi phương pháp khác nhau sẽ phù hợp với một vấn đề khác nhau. Lập trình hướng đối tượng cũng vậy.
Thực tế, có những vấn đề mặc định sẽ được giải quyết tốt hơn nếu lập trình viên sử dụng phương pháp lập trình chức năng (Functional Programming), lập trình logic, hoặc lập trình thủ tục. Nếu ta áp dụng lập trình hướng đối tượng, có thể sẽ không đem lại hiệu quả tốt.
Nhìn chung, lập trình hướng đối tượng là một phương pháp hay nhưng không hoàn hảo. Hy vọng qua bài viết này, các bạn có thể cân nhắc những ưu, nhược điểm của phương pháp lập trình hướng đối tượng để có thể vận dụng tốt trong công việc.
